Nieuws en agenda

Geven ouders hun jeugdtrauma’s door aan de volgende generatie? Onderzoekers Juliana Kinderziekenhuis willen vicieuze cirkel doorbreken

Hoeveel invloed hebben traumatische jeugdervaringen van ouders op hun kinderen? Onderzoekers van het Juliana Kinderziekenhuis gaan dat uitzoeken in de eerste Nederlandse follow-up studie naar nadelige jeugdervaringen, oftewel: Adverse Childhood Experiences (ACEs). “Als trauma van generatie op generatie wordt doorgegeven, kan er een vicieuze cirkel ontstaan. Die willen we graag doorbreken.”

In de ERACE-studie onderzoeken promovendus Mark Ketelaars en zijn team, onder leiding van hoofdonderzoeker Mirjam van Veen, ongeveer 120 kinderen en hun ouders die voor periodieke controles op de Nazorgpoli Neonatologie van het Juliana Kinderziekenhuis komen. Dat is een gespecialiseerde polikliniek voor kinderen die een moeilijke start hadden. Ze zijn bijvoorbeeld te vroeggeboren, hadden een laag geboortegewicht of er waren ernstige gezondheidsproblemen rond de geboorte. Specialisten van het ziekenhuis werken hier samen met jeugdartsen van het consultatiebureau en professionals uit de regio aan een optimale groei en ontwikkeling van het kind.

Anne de Grauw is als kinderarts-neonatoloog betrokken bij de Nazorgpoli en bij het onderzoek. “Samen met mijn collega Lyanne Rövekamp volg ik kinderen op de Nazorgpoli de eerste twee jaar van hun leven heel intensief”, zegt Anne. “We wisten al dat het gedrag van ouders van invloed kan zijn op complicaties bij de geboorte. Een stressvolle thuissituatie kan ontstaan door drank- of drugsgebruik, geweld, scheiding of mishandeling, maar het lijkt erop dat ook traumatische jeugdervaringen van ouders, ook wel ACEs genoemd, van invloed kunnen zijn op moeilijkheden in de vroege ontwikkeling van een kind. Daar doen we nu onderzoek naar.”

Vragenlijsten

Junior onderzoeker Iris van Dam is daarom begonnen met het afnemen van vragenlijsten bij jonge ouders om een beeld te krijgen van het vóórkomen van ACEs in de huidige generatie ouders. In deze vragenlijst kijken de onderzoekers ook hoe traumatische jeugdervaringen de zwangerschap en geboorte beïnvloeden.

Dat traumatische ervaringen uit de jeugd nog langer dan de geboorte door kunnen werken, is bekend. Mark: “Als je op jonge leeftijd te veel stress ervaart, kan jouw hele hormoonhuishouding uit balans raken. Dan kan deze vervelende ervaring niet alleen psychische, maar ook lichamelijk gevolgen hebben. Daar heb je de rest van je leven last van. Zo kan je eerder hart- en vaatziekten ontwikkelen. Ook kan het jouw functioneren als ouder beïnvloeden. Daarbij weten we bijvoorbeeld dat mensen die zijn opgegroeid in de aanwezigheid van alcoholisme zelf ook meer kans hebben alcoholist te worden.”

Anne vult aan met een voorbeeld: “Als je als baby groeit in de buik van je moeder, worden de geslachtscellen al aangelegd die je later nodig hebt als je zelf weer zwanger wil worden. Dus als je moeder in jouw zwangerschap veel stress had, of er bijvoorbeeld middelenmisbruik was, dan kun jij daar tijdens en na jouw eigen zwangerschap nog de gevolgen van ondervinden. Het is best wel bijzonder om dat te beseffen. Het is echt een vicieuze cirkel.”

Cirkel doorbreken

Door goed uit te zoeken hoe dit proces precies werkt willen de onderzoekers het in de toekomst mogelijk maken om die cirkel te doorbreken. Mark: “Als iemand iets traumatisch meemaakt, is de kans groter dat zijn of haar kinderen dat ook meemaken. Wij kijken nu wat de gevolgen zijn van nadelige ervaringen uit de kindertijd. Het doel is om hier een duidelijk beeld van te krijgen.”

De groep kinderen en ouders van de Nazorgpoli Neonatologie van het Juliana Kinderziekenhuis wordt vergeleken met een representatieve groep ouders en kinderen die niet op de nazorgpoli komen. Deze groep werven ze via het consultatiebureau.

Beleidsmakers

Ketelaars kijkt naar de groei en motorische en sociale ontwikkeling van de kinderen. Hij vraagt ouders vervolgens om hun positieve jeugdervaringen en/of eventuele ACEs. Hierna vergelijkt hij de kinderen van ouders met en zonder ACEs. “De gedachte is dat mensen met meer dan drie ACEs meer kans hebben op traumaoverdracht naar de volgende generatie. Met dit onderzoek hopen we in beeld te brengen welke trauma’s dat zijn. Daarnaast willen we zo goed mogelijk in kaart brengen hoe die trauma’s de ontwikkeling van een kind dan precies beïnvloeden.”

“Als we die relatie – hopelijk – hebben gelegd, kunnen we daar ook meer bewustwording mee creëren bij de beleidsmakers”, vult Anne aan. “Dit is een ontzettend hoog complexe sociale problematiek, die we niet alleen in het ziekenhuis kunnen oplossen. Daar hebben we de hele samenleving voor nodig.”